شبونه
زندگینامه امام هادی علی النقی (ع) از کودکی تا شهادت امام دهم شیعیان :
- نام: علی
- لقب: الهادی، نقی
- نام پدر: محمد الجواد(تقی)
- نام مادر : سمانه
- تولد : در سوریه (در اطراف مدینه) ‘روز جمعه’. دوم رجب سال 212 هجری قمری
- شهادت : در سن 42 سالگی در سامرا در روز دوشنبه 26 جمادی الثانیه 254 هجری قمری
- نحوه شهادت : مسمومیت توسط معتز
- آرامگاه: سامرا شمال بغداد (عراق)
زندگینامه امام هادی علی النقی
امام دهم نیز مانند پدرش در کودکی به مقام امامت رسید. شش ساله بود که پدرش امام محمد جواد درگذشت. پس از مرگ مأمون، معتصم جانشین او شد و بعداً خلیفه واثق به او تعلق گرفت. در پنج سال اول حکومت واثق، امام علی الهادی (نقی) با آرامش زندگی می کرد.
پس از الواثق، متوکل به قدرت رسید. مشغول بودن بیش از حد به امور کشوری متوکل چهار سال فرصتی برای اذیت و آزار امام و یارانش نداشت. اما به محض رهایی از امور دولتی شروع به آزار و اذیت امام کرد. امام در مدینه به رسالت مقدس تبلیغ پرداخت و بدین ترتیب ایمان مردم و بیعت و شناخت معارف و صفات عالی خود را به دست آورد. این شهرت امام حسادت و کینه توکل را نسبت به ایشان برانگیخت.
دشمنی حاکمان
والی مدینه به متوکل نوشت که امام علی الهادی علیه حکومت کودتا می‌کرد و انبوهی از شیعیان از او حمایت کردند. متوكل با اينكه از اين خبر خشمگين شده بود، باز هم ديپلماسي عدم دستگيري امام را ترجيح داد.» در لباس احترام و محبت تظاهركننده به امام، پس از دعوت به قصر قبل از زندان، تصميم گرفت تا او را به حبس ابد برساند. وی در یک سلسله مکاتبات با امام، اظهار داشت که به همه ادعاهای امام یقین دارد و آماده حل و فصل دوستانه آنهاست و به امام نامه می نویسد که با شخصیت والای ایشان، علم بی همتای ایشان آشنا شده است. و صفات بی نظیرش، بی صبرانه منتظر افتخار دیدارش بود و صمیمانه تر او را به سامرا دعوت کرد.
امام با وجود اینکه از نیات خائنانه متوکل به خوبی آگاه بود، با پیش بینی عواقب مهلک رد پیشنهاد، با اکراه تصمیم به ترک مدینه گرفت. اما هنگامی که امام به سامرا رسید و متوکل از آن مطلع شد، از آمدن امام بی توجه بود. وقتی از امام پرسیدند که کجا بماند، دستور داد امام را در مسافرخانه گدایان، بی بضاعت و بی خانمان قرار دهند. متوكل كه دشمن كشنده اهل بيت بود، امام را از اين مسافرخانه بيرون كرد و او را به حضانت وحشي سنگدلي به نام زورفه سپرد. اما به فضل الهی دشمنی او در مدت کوتاهی به عشق و ارادت به امام تبدیل شد. هنگامی که متوکل از آن مطلع شد، امام را به دست مرد ظالم دیگری به نام سعید سپرد. امام چندین سال تحت مراقبت شدید ایشان بود و در این مدت تحت شکنجه های بی حد و حصر قرار گرفت. اما امام در این حبس رقت‌بار هم همیشه وقف عبادت خدا بود، نگهبان زندان اظهار می‌کرد که امام علی‌هادی به نظر فرشته‌ای در چنگ انسان است.
هنگامی که فتح بن خاقان وزیر متوکل شد، شیعه بودن او نمی توانست تصور اسارت امام را تحمل کند. او تلاش کرد تا او را از حبس آزاد کند و برای اقامت راحت او در خانه ای که شخصاً در سامرا خریداری شده بود، ترتیب داد. با این حال متوکل به سختی توانست از دشمنی با امام خودداری کند و جاسوسانی را برای نظارت بر امام و ارتباطاتش گماشت. اما با این همه تلاش، امید او به ساختن جعلی برای اثبات فعالیت امام علیه خود محقق نشد.
در زمان متوکل زنی به نام زینب بود که ادعا می‌کرد از نسل امام حسین متوکل است، تأیید ادعای زینب را از آن حضرت خواست و گفت: همان گونه که حیوانات از خوردن جرقه حرام هستند. از اولاد امام حسین، زینب را به دامان درنده می انداخت و ادعای او را آزمایش می کرد». زینب با شنیدن این سخن به لرزه افتاد و اعتراف کرد که جعلی است. سپس متوکل دستور داد که امام را نزد وحوش افکندند تا این ادعا را بیازمایند.
سجده حیوانات به امام هادی
او در کمال تعجب دید که جانوران سرهای خود را برای امام سجده می کردند. یک بار متوکل به بیماری شدیدی مبتلا شد که در نهایت توسط پزشک معالجش صعب العلاج اعلام شد، زمانی که برای درمان خودبه خودی به امام مراجعه کردند. زمانی به متوکل خبر دادند که امام در حال تدارک قیام علیه اوست. سپس به گروهی از ارتش دستور داد تا به منزل امام حمله کنند. وقتی سربازان وارد خانه او شدند، او را دیدند که روی حصیر نشسته و مشغول تلاوت قرآن است. نه تنها متوکل، بلکه مخالفت جانشینان او با امام بسیار شدید بود. پس از وفات متوکل، المستنصر، المستعین و معتز مأموریت آزار و اذیت خاندان آن حضرت را انجام دادند. معتز با درک ارادت غیرقابل کنترل و شدید مردم نسبت به امام، سرانجام ترور امام را تدبیر کرد. از طریق سفیر او را مسموم کرد که در عرض چند ساعت امام را به شهادت رساند. شهادت در 26 جمادی الثانیه 254 هجری قمری اتفاق افتاد و نماز میت آن حضرت توسط فرزندش امام حسن عسکری(ع) اقامه شد. امام در هنگام وفات فقط چهل و دو سال داشت. مدت امامت او سی و پنج سال بود. او در سامرا عراق به خاک سپرده شد.
همچنین ببینید:
- زندگینامه حضرت معصومه سلام الله علیها
- زندگینامه امام محمد باقر (ع) امام پنجم شیعیان
- زندگینامه محمد بن حنفیه فرزند امام علی علیه السلام
امام هادی علیه السلام به متوکل خلیفه عباسی فرمود:
از کسی که از کینه تو رنج دیده است، انتظار صداقت و پاکی نیت نداشته باش. از کسی که به او خیانت کرده ای، توقع وفاداری نداشته باش، از کسی که او را بدخواهانه می بینی، توقع خیرخواهی نداشته باش، دل او نسبت به تو همان است که دل تو نسبت به اوست.
نحوه شهادت
منتصر گرچه بر امام سخت نگرفت، ولی این آرامش نسبی امام و شیعیان پس از شش ماه تمام شد و دوباره آزار و حصر و شکنجه و قتل راه کار اساسی خلافت در مقابل شیعیان بود؛ امام هادی ـ علیه السّلام ـ با حاکمان ستمگر سازش نکرد و آنها از مبارزه منفی و عدم همکاری حضرت هراس داشتند و رنج می بردند تا اینکه تنها راه خویش را خاموش کردن نور خدا پنداشتند و بدین ترتیب امام هادی ـ علیه السّلام ـ نیز مانند امامان پیشین به مرگ طبیعی از دنیا نرفت بلکه در زمان معتز مسموم گردید و به شهادت رسید.