انشاء در مورد حضرت شاه عبدالعظیم حسنی
زمان زندگانی حضرت عبدالعظیم به اوضاع خفقان و سرکوب مسلمانان به واسطه حکومت بنی عباس باز میگردد.
ایشان هم همانند پدران خود مدتها زیر نظر بود و هنگامی که در مدینه بغداد و سامرا ساکن بود، با اینکه عقایدش را مخفی مینمود، ولی همچنان مورد خشم حاکمین آن دوران به اسمهای متوکل و معتز قرار میگرفت.
حضرت عبدالعظیم حسنی معروف به سیدالکریم و شاه عبدالعظیم، یکی از دانشمندهای شیعه و راویان احادیث ائمه در قرن سوم هجری قمری میباشد.
زندگینامه
پدر ایشان عبدالله بن علی قافه و مادر او فاطمه دختر عقبه بن قیس بوده است.
این امام بزرگوار با ۴ واسطه از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) میباشد و به خاطر همین به وی لقب حسنی دادهاند.
تولد و وفات عبدالعظیم حسنی
متاسفانه تاریخ دقیق تولد و وفات این امام بزرگوار معلوم نیست و در این باره روایتهای زیادی میباشد، ولی بر طبق خیلی منابع گویا تولد ایشان در تاریخ چهارم ربیع الثانی سال ۱۷۳ قمری در مدینه و وفات او در تاریخ پانزدهم شوال سال ۲۵۲ قمری در شهرری باشد و در تقویم همین هم ثبت گردیده است.
فرزندان عبدالعظیم حسنی و همسر
قاسم بن حسن بن زید بن حسن مجتبی، پسر عموی «پدر خود که در تجریش تهران به اسم امامزاده قاسم» به خاک سپرده شده است» ازدواج نموده و از ایشان دارای دو فرزند به اسمهای محمد و ام سلمه میباشد.
بیان میکنند پسر او محمد، شخصی بزرگوار بوده است و به زهد و عبادت معروف بوده است.
مصاحبت عبدالعظیم حسنی با ائمه
بر طبق بیشتر منابع، زمان سکونت حضرت عبدالعظیم با زمان حیات پنج امام از ائمه شیعیان از جمله: امام موسی کاظم تا امام حسن عسکری وجود داشته است، اما این به آن معنا نمیباشد که او نزد تمامی این امامان حضور داشته، ولی به آن صورت قطعی و مسلم میباشد و اینکه حضرت عبدالعظیم در کنار امام جواد علیه السلام و امام هادی حضور داشته است و از آنان حدیثهای زیادی عنوان نموده است. بیان شده است که حضرت عبدالعظیم با ادب و تواضع در مجلس امام جواد و امام هادی حضور مییافته و امام او را در کنار خود دعوت به نشستن میکرد .
سفر به شهرری در ایران
جزئیاتی در رابطه با دلیل سفر حضرت عبدالعظیم از سامرا به شهرری معلوم نیست، ولی زمینههای سفر آن حضرت و زندگی او در غربت را میتوان به وضعیت سیاسی و اجتماعی آن دوران مرتبط خواند. تجارب مبارزات خاندان حضرت عبدالعظیم حاکمین آن دوران، شخصیت علمی و جهادی حضرت و ارتباط داشتن خیلی نزدیک او با اهل بیت علیه السلام سبب شده بود، که ایشان در مدتهای آخر زندگی خود زیر نظر حکومت جای بگیرد.
تا آنجا که در دوران معتز خلیفه عباسی، برای گریز از آزار و اذیت و به قتل رساندن، به فرمان امام هادی علیه السلام پنهانی و به طور یک مسافر ناشناس، از سامرا به ری سفر نمود و مدتهای پایانی زندگیاش را در همان جا سپری کرد و در منزل یکی از پیروان اهل بیت سکنا گزید.
روایاتی از کارهای فرهنگی و سیاسی آن امام در شهرری وجود دارد. او ایام روزه بوده و شبها عبادت میکرده و بعضی اوقات به طور پنهانی از منزل بیرون میرفته و به زیارت قبر یکی از فرزندان موسی بن جعفر علیه السلام که در حال حاضر مقابل قبر ایشان میباشد، میرفت. حضور ایشان در شهرری به مرور به گوش مسلمانان رسید و پیش شیعیان خیلی محبوب گردید.
افزودنی است که بعضی از روایتها مبنی بر آن میباشد که حضرت عبدالعظیم برای زیارت بارگاه امام رضا علیه السلام راهی خراسان شده بود، پس از آن تصمیم گرفت به زیارت حمزه بن موسی به ری برود و در همانجا پنهان شد.
نسبت شاه عبدالعظیم حسنی با امام رضا(ع) بالعکس تصورات بیشتر مردم در مورد عبدالعظیم حسنی، او برادر امام رضا نمیباشد. این موضوع در کل یک تصور عامی میباشد که به غلط بیان شده است. عبدالعظیم حسنی در کل به یک نوعی از اقوام امام رضا(ع) به حساب میآید.
وفات عبدالعظیم حسنی
حضرت عبدالعظیم در حالی که ۷۹ سال سن داشت، در شهر ری به سوی حق شتافت، ولی درباره دلیل فوت او روایتهای گوناگونی وجود دارد.
برای طبق روایات نجاشی، صاحب بن عباد و شیخ طوسی، حضرت عبدالعظیم به خاطر بیماری درگذشته است.
ولی در کتاب الشجره مبارکه آمده است او در ری به قتل رسیده است و اینکه در کتاب المنتخب طریحی آورده شده است که از قبیل افرادی از خاندان علی بن ابی طالب زنده به گور شده، عبدالعظیم حسنی در ری میباشد.
در گزارشات دیگر به کتاب مشجرات ابن معیه، عنوان شده که او با زهر شهید شده است، پس با دفت به روایت های گوناگون، فوت او احتیاج به بررسیهای بیشتر منابع دارد.
بارگاه حضرت عبدالعظیم در شهرری میباشد و زیارتگاه مسلمانان است.
بر اساس بعضی روایتها، ثواب زیارت قبر او برابر با ثواب زیارت قبر امام حسین علیه السلام است.
فضیلتها و آثار حضرت عبدالعظیم
طی گزارشی با دید به زندگینامه نیاکان حضرت عبدالعظیم میتوان متوجه شد که این خاندان خصوصیات برتری داشته اند:
مبارزه بر ضد ستم و سلطه استکبار حاکم بر جامعه اسلامی، به صورتی که پدر آن حضرت در زندان فوت نمود و جد او چندی در زندان بوده است.
کرامت طبع، عزت نفس و خدمت رسانی به محرومان تا جایی که به وی لقب السیدالکریم ر دادهاند.
حضرت عبدالعظیم از قبیل اشخاص محبوب و مورد اعتماد اهل بیت و پیروان آنها بوده است و به معارف مذهبی و احکام قرآن کاملا مسلط بوده است.
تعریفهای اهل بیت از ایشان شخصیت علمی و مورد اعتماد حضرت عبدالعظیم را نمایانگر میباشد. امام هادی بعضی وقتها اشخاصی را که در امور دینی و اعتقادی سوالاتی را داشتند، نزد حضرت عبدالعظیم میفرستاد و این نشان از این داشت که حضرت عبدالعظیم در زمان خود مجتهدی توانمند بوده است که بر طبق اصول و قواعدی که از اهل بیت آموخته دیدگاههای اسلام را در عرصههای گوناگون اعتقادی و علمی استخراج نموده و به سوالات مردم جواب میداده است،پس او فقط یک محدث و راوی احادیث اهل بیت نبوده است، بلکه از علمای بزرگ خاندان رسالت نیز بوده است که بعد از ائمه (ع) میتوانسته جوابگوی موضوعات علمی باشد.
در آثار علمای شیعه هم درباره ایشان صحبتهای بسیاری شده و آن حضرت را عابد، زاهد، امانتدار، صادق و عالم به امور دین، معتقد به توحید و عدل و دارای حدیثهای زیاد مطرح نمودهاند.
در کتاب حدیثی، بیشتر از ۱۰۰ روایت از حضرت عبدالعظیم آمده است. شیخ صدوق، مجموعه روایتهای او را تحت عنوان جامع اخبار عبدالعظیم جمع آوری نموده است.
دو کتاب هم به تالیف حضرت عبدالعظیم وجود دارد. یکی به اسم خطب امیرالمومنین که صحبت های حضرت علی علیه السلام میباشد و یکی به اسم یوم و لیله که صاحب بن عباد محتوای آن را فرایض روز و شب عنوان نموده است.
آثار در رابطه با حضرت عبدالعظیم
در تاریخ خرداد ماه سال ۱۳۹۲ کنگره بزرگداشتی برای معرفی شخصیت حضرت عبدالعظیم در تالار شیخ صدوق که در حرم آن حضرت میباشد، برپا گردید. مجموعه فعالیتهای کنگره در ۲۹ جلد انتشار شد و اینکه فیلم مسافر ری که سفر حضرت عبدالعظیم از سامرا به ری و اتفاقات این سفر را عنوان میکند، این فیلم توسط داوود میرباقری در سال ۱۳۷۹ کارگردانی شده و روی آنتن رفته است. همچنین نسخه سریال آن هم از تلویزیون روی آنتن رفت.