بیوگرافی هوشنگ ابتهاج شاعر (سایه) و همسرش الما و فرزندان +عکس

بیوگرافی هوشنگ ابتهاج شاعر و همسرش الما مایکیال و فرزندان +اشعار و عکس و خانواده اش را در این بخش از مجله شبوونه مشاهده نمایید.

هوشنگ ابتهاج از شاعران بزرگ معاصر بوده که اشعار بسیار زیادی را سروده بود اشعار آقای ابتهاج طرفداران بسیار زیادی داشت او اشعار خود را در زمینه های اجتماعی و سیاسی و مشکلات جامعه سرایید هر چند که برایش مشکلاتی را به وجود آورده بود آقای ابتهاج متاسفانه در سن ۹۴ سالگی درگذشت جالب است بدانید که زمانی این شاعر کودک بود در دوران دانش آموزی پدر یکی از همکلاسی هایش که فالگیر بوده به او گفته که تو در آینده سخنگو میشوی و در سن ۹۴ سالگی فوت میکنی اقای ابتهاج این صحبت‌ها را چند سال پیش بیان کرد.

هوشنگ ابتهاج معروف به سایه از شاعران سرشناس و قدیمی کشورمان می باشد که سالها در عرصه هنری کشورمان فعالیت حرفه ای دارد او در ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ در سن ۹۴ سالگی دار فانی را وداع گفت.

بیوگرافی هوشنگ ابتهاج

امیر هوشنگ ابتهاج یکی از شاعران بزرگ ایرانی بوده که دیوانهای شعر او علاقه‌مندان زیادی دارد

وی متولد ۶ اسفند ۱۳۰۶ در شهر رشت می باشد و در حال حاضر ۹۳ سال سن دارد

او از خاندان سرشناس بهایی بوده پدربزرگش ابراهیم ابتهاج الملک میباشد که توسط یکی از اسلامگرایان تندرو با داس به قتل می رسد

پدرش آقاخان ابتهاج از چهره های شاخص و سرشناس رشت بوده و مدتی به عنوان رئیس بیمارستان پورسینای این شهر فعالیت می‌کرد

از کودکی تا شاعری

آقای هوشنگ ابتهاج دوران دبستان خود را در رشت سپری کرد و سپس دبیرستان را به تهران آمد

در دوران دبیرستان علاقه بسیار زیادی به شعر داشت و اولین دفتر شعر خود را به نام نخستین نغمه‌ها نوشت و بعداً منتشر کرد که علاقه‌مندان زیادی را به دست آورد

او در سال ۱۳۴۶ در آرامگاه حافظ شروع به خواندن کرد و با استقبال مردم روبرو شد سبک شعر نو علاقه مندان زیادی را در کشورمان دارد او در سال ۱۳۵۰ تا سال ۱۳۵۶ به عنوان سرپرست برنامه گلها در رادیو ایران فعالیت می کرد

همچنین ببینید: بیوگرافی محمدرضا شفیعی کدکنی

شکست عشقی هوشنگ ابتهاج

ابتهاج در جوانی دلباخته دختری ارمنی به نام گالیا شد که در رشت ساکن بود و این عشق دوران جوانی دست‌مایه اشعار عاشقانه‌ای شد که در آن ایام سرود. بعدها که ایران درگیر جنگ و بحران شد، ابتهاج شعری به نام (دیرست گالیا…) با اشاره به‌همان روابط عاشقانه‌اش در گیرودار مسائل سیاسی سرود.

ازدواج و همسر و فرزندانش

آقای هوشنگ ابتهاج در سال ۱۳۳۷ با خانمی به نام آلما ازدواج کرد و صاحب فرزندانی به نام های آسیا و یلدا و کیوان و کاوه شد

همچنین ببینید: بیوگرافی ولی الله کلامی شاعر

اخراج از کانون نویسندگان ایران

در سال ۱۳۵۸ خورشیدی، هیئت دبیران کانون نویسندگان ایران که عبارت بودند از باقر پرهام، احمد شاملو، محسن یلفانی، غلامحسین ساعدی و اسماعیل خوئی تصمیم به تعلیق هوشنگ ابتهاج، به‌آذین، سیاوش کسرائی، فریدون تنکابنی و برومند به‌علت نقض مرام‌نامه و اساس‌نامهٔ کانون گرفتند. این تصمیم درنهایت به تأیید مجمع عمومی کانون نویسندگان ایران، که به‌صورت فوق‌العاده برگزار شد، رسید و منجر به اخراج کل عناصر توده‌ای، به‌همراه این پنج تن، از کانون نویسندگان ایران شد.

سبک کار

هوشنگ ابتهاج هم در آغاز، همچون شهریار، چندی کوشید تا به راه نیما برود؛ اما، نگرش مدرن و اجتماعی شعر نیما، به‌ویژه پس از سرایش ققنوس، با طبع او که اساساً شاعری غزل‌سرا بود؛ همخوانی نداشت. پس راه خود را که همان سرودن غزل بود؛ دنبال کرد.

سایه در سال ۱۳۲۵ مجموعهٔ «نخستین نغمه‌ها» را که شامل اشعاری به‌شیوهٔ کهن است، منتشر کرد. در این دوره هنوز با نیما یوشیج آشنا نشده بود. «سراب» نخستین مجموعهٔ او به اسلوب جدید است؛ اما قالب همان چهارپاره است با مضمونی از نوع غزل و بیان احساسات و عواطف فردی؛ عواطفی واقعی و طبیعی. مجموعهٔ «سیاه مشق»، با آنکه پس از «سراب» منتشر شد، شعرهای سال‌های ۲۵ تا ۲۹ شاعر را دربرمی‌گیرد. در این مجموعه، سایه تعدادی از غزل‌های خود را چاپ کرد و توانایی خویش را در سرودن غزل نشان داد تا آنجا که می‌توان گفت تعدادی از غزل‌های او از بهترین غزل‌های این دوران به‌شمار می‌رود.

مصاحبه و زندگی در المان

هوشنگ ابتهاج: من دو، سه ساعت بیشتر نمی خوابم. صبح خیلی زود بیدار می شوم. خودم چای درست می کنم. صبحانه یک لیوان چای می خورم با کمی نان خشک تا ظهر. روزها می نشینم گاهی تلویزیون تماشا می کنم و می بینم که دنیا روز به روز دیوانه تر می شود.

بعد ناهار می خورم و دوباره دیوانگی دنیا را تماشا می کنم. برایم جالب است که بدانم آخر این دیوانگی دنیا, تا به کجا خواهد کشید. بعد شب هم کمی می روم و می خوابم. همین. هیچ کار مهمی نمی کنم.

 

در آلمان هم شعر می گویید؟

بله. این ویروسی است که از تن آدم نمی رود. ترسم این است که در آن دنیا هم دچار شعر گفتن شوم. شعر گفتن ایران و آلمان و ژاپن ندارد. گاهی چیزهایی به کله شما می آید و شما یاد گرفته اید, که آنچه حس می کنید، بگویید. گاهی کمتر و گاهی بیشتر.

 

علت مهاجرت هوشنگ ابتهاج به آلمان

هوشنگ ابتهاج: رفتن من اجباری بود. اول یکی از بچه هایم رفت آلمان، بعد زنم رفت که بچه ام تنها نباشد. بعد بچه های دیگرم رفتند. یک مدتی هم من ممنوع الخروج بودم. بالاخره من هم رفتم. البته مهاجرت نکردم، گاهی تهران هستم و در سال خوشبختانه چندین ماه ایران هستم.

سبک زندگی هوشنگ ابتهاج در آلمان

هوشنگ ابتهاج: من همه جا خودم هستم، همان طور در تهران زندگی می کنم که اینجا زندگی می کنم.

نظر هوشنگ ابتهاج درباره‌ی مهاجرت

هوشنگ ابتهاج: البته من خودم مهاجرت نکردم ولی اگر چیزی زندگی شما را تهدید می کند و خطر مرگ برای شما وجود دارد، شما حق دارید که هر نقطه خطرناکی را ترک کنید تا در امان باشید.

یا مثلا می خواهید کاری کنید که اصل زندگی تان است در جایی می شود و در جای دیگری نمی شود؛ حتی اگر کار عبثی باشد، مثلا می خواهید شیپور بزنید. البته منظورم از شیپور، آلت موسیقی نیست.

شما نمی توانید در خانه خودتان شیپور بزنید چون همسایه داد می زند که آقا شلوغ نکن، می خواهیم بخوابیم. شما نه تنها حق دارید بلکه وظیفه شماست جایی بروی که این تنها غرض زندگی تان را انجام دهید؛ حالا چه به بیابان بروید، چه جایی بروید که کسی مانع کارتان نشود.

در بیوگرافی امیر هوشنگ ابتهاج لازم به ذکر است که او اولین فرزند میرزا آقا خان ابتهاج و فاطمه رفعت و تنها پسر یک خانواده ۴ فرزندی بود. پدرش آقاخان ابتهاج از مردان سرشناس رشت و مدتی رئیس بیمارستان پورسینای این شهر بود.

هوشنگ ابتهاج در سال 1337 وقتی 31 ساله بود با آلما مایکیال ازدواج کرد که ثمره آن چهار فرزند بنام های یلدا متولد 1338، کیوان متولد 1339، آسیا متولد 1340 و کاوه متولد 1341 می باشد.

تخلص شعری ابتهاج، «ه.ا. سایه» است به همین سبب او در میان مردم و شعر دوستان به نام سایه نیز مشهور است. ابتهاج در مورد دلیل انتخاب این تخلص می‌گوید: حروف و کلمات برای من رنگ دارند. «ر» خاکستری، «گ» نارنجی و «ج» سیاه است. «ی» کلمات برایم سرد و گرم‌اند. سایه کلمه‌ای سرد است. گلابی کلمه‌ای گرم. به‌گمان من، در کلمه سایه یک مقدار آرامش و خجالتی‌بودن و فروتنی و بی‌آزار بودن هست. این‌ها برای من جالب بود و با طبیعت من می‌ساخت. خود کلمه سایه از نظر حروف الفبا حرف نرم بدون ‌ادعایی است. در آن نوعی افسوس است و ذات معنای این کلمه، نوعی افتادگی دارد در مقابل خشونت و حتی می‌شود گفت وقاحت. بیوگرافی کامل هوشنگ ابتهاج متخلص به سایه از تولد تا علت فوت

از سال 1350 وقتی 44 ساله بود سرپرست برنامه گل ها در رادیو ایران شد و برنامه موسیقیایی گلچین هفته را پایه گذاری کرد و در سال 1357 بعد از حوادث میدان ژاله به همراه محمدرضا شجریان، محمدرضا لطفی و حسین علیزاده در 17 شهریور 1357 از رادیو استعفا داد.

درگذشت هوشنگ ابتهاج

یلدا ابتهاج، دختر آقای ابتهاج، با انتشار بیتی از این شاعر در شبکه اجتماعی اینستاگرام نوشت که «سایه ما با هفت‌هزار سالگان سربه‌سر شد.»

«سایه» تخلص هوشنگ ابتهاج بود، شاعری که هم در قالب نیمایی و هم غزل و مثنوی شعر می‌سرود.

علت درگذشت آقای ابتهاج اعلام نشده، اما او تیر ماه امسال به دلیل نارسایی کلیه چند روزی در یکی از بیمارستان‌های شهر کلن آلمان بستری بود، شهری که در آن زندگی می‌کرد.

«دیرست گالیا…» از معروف‌ترین اشعار ابتهاج است که در کنار مضمون عاشقانه آن، دغدغه‌های سیاسی و اجتماعی او را نیز بازتاب می‌دهد. «ارغوان» نیز سروده پرطرفدار دیگر آقای ابتهاج است که خوانندگان متعددی آن را به آواز خوانده‌اند از جمله علیرضا قربانی.

همسر و فرزندان

آقای هوشنگ ابتهاج در سال ۱۳۳۷ با خانمی به نام آلما ازدواج کرد و صاحب فرزندانی به نام های آسیا و یلدا و کیوان و کاوه شد. امیر هوشنگ ابتهاج در دوران جوانی عاشق دختری ارمنی به نام گالیا بود که قطعه شعر “دیر است گالیا” را برای او سروده (متن شعر در انتهای مطلب آورده شده است) و بسیاری از اشعار عاشقانه هوشنگ ابتهاج برگرفته از عشق ایام جوانی او است. امیر هوشنگ ابتهاج در سال 1337 در سن 31 سالگی با آلما مایکیال ازدواج کرد. آلما مایکیال متولد 1311 در شهر رشت و شاعری ارمنی بود.

کارهای اجتماعی هوشنگ ابتهاج

ایشان چندی به عنوان رئیس شرکت دولتی سیمان تهران مشغول به فعالیت بوده است.
و از سال ١٣۵٠تا ١٣۵۶ مدیریت برنامه گلها در رادیوی ایران را عهده دار بوده، بعد از فاصله گرفتن داوود پیرنیا و پایه‌گذار برنامه موسیقایی گلچین هفته را بر عهده گرفت.

چندی از غزل های ایشان به واسطه هنرمندان ترانه خوانده شده است.
در سال ۱۳۷۴ به آمریکا سفر نمود و شعرخوانی و سخنرانی در مورد دیوان حافظ در شهر های برکلی، لس آنجلس، دالاس، نیویورک، فیلادلفیا، سان دیه گو، سیاتل نیز سفر نمود.

آقای ابتهاج نیز در شروع، از جمله: شهریار، مدتی تلاش نمود تا به مسیر نیما،برود، ولی، نگاه مدرن و اجتماعی شعر نیما،
علل خصوص بعد از خواندن ققنوس، با طبع ایشان که کلاً شاعری غزل‌سرا بود، همخوانی نداشت.
پس مسیرش را که همان خواندن غزل بود را ادامه داد.

ایشان در سال ۱۳۲۵ مجموعه اولین نغمه ها را، که اعم از شعر هایی به شیوه کلاسیک می باشد، انتشار نمود.
در این دوره هنوز با نیما یوشیج آشنایی پیدا نکرده بود.
سراب اولین مجموعه ایشان به اسلوب تازه می باشد، ولی قالب همان چهارپاره می باشد باژانری از نوع تغزل و گفته احساس ها و عواطف شخصی، عواطفی واقعی و طبیعی.

مجموعه سیاه مشق، با این که بعد از سراب انتشار شد، اشعار سالهای ۲۵ تا ۲۹ شاعر را در بر دارد.
در این مجموعه، ایشان چندی از غزل هایش را منتشر نمود و توانایی خود را در خواندن غزل به نمایش گذاشت تا آنجا که می توان افزود چندی از غزل‌های وی از برترین غزل‌های این زمان محسوب می‌شود.

آقای ابتهاج در مجموعه های بعدی خود، شعرهای عاشقانه را کنار گذاشت وبا کتب شبگیر خویش که ثمره سالیان پر تب وتاب قبل از سال ١٣٣٢ می‌باشد به شعر اجتماعی سوق داده شد.
مجموعه «چندبرگ از یلدا» مسیر روشن و جدیدی در شعر عصر باز نمود.

او بعد از فوت احسان طبری در بهار سال ۱۳۶٨، مثنوی «قصه خون دل» را به یاد و در رثای ایشان خواند.

خیلی از کارشناس ها معتقدند که قسمت بسیاری از درخشش ابتهاج، وابستگی وی به حزب توده کشور ایران می باشد.

در تاریخ مهرماه سال ۱۳۹۵ بیست و سومین جایزه سازمان موقوفات افشار را که در این سازمان برپا شد به امیر هوشنگ ابتهاج تقدیم نمودند.

در این جلسه به غیر از سید مصطفی محقق داماد و غلامعلی حدادعادل اشخاص برجسته فرهنگی از جمله :
محمدرضا شفیعی کدکنی، حسن انوری، فتح الله مجتبایی، علی اکبر صالحی، سید رضا صالحی امیری، احمد مسجدجامعی، عبدالحسین مختاباد، ژاله آموزگار و…. نیز حاضر بودند.

شعر ارغوان هوشنگ ابتهاج

ارغوان یک شعر بسیار زیبا از هوشنگ ابتهاج می باشد.
این اثر که در بین مخاطبین از محبوبیت بسیار برخوردار می باشد درباره یک درخت ارغوانی می باشد، که در حیاط منزل شاعر روییده می باشد.

شعر ارغوان، یکرنگ اجتماعی دارد و ژانر شاخصی آن، حسرت آزادی و امید به فردایی بهتر می باشد.
شاعر در غم بی عدالتی ها وحسرت آزادی، با درخت ارغوان که یک نماد از امید به آینده، بهار و رویش مجدد می‌باشد، حرف می‌زند.

به کارگیری زبان شعری روان، وزن متناسب با ژانر شعر واستفاده نمودن از تشبیهات واستعاره های هنرمندانه از خصوصیت های این شعر می باشد، ولی به غیر از هنر شاعری آقای ابتهاج، آن چیزی که سبب محبوب شدن و به یاد ماندن ارغوان در بین مخاطبین شده، گفته مشکلات اجتماعی مردم در این شعر می باشد.

شعر ارغوان در یک فضایی اندوه، شروع می‌شود. چیزی که شاعر بیان می‌نماید چیزی به غیر از رنج و سیاهی نمی باشد.
این فضا تا پایان شعر ادامه دار می‌باشد، ولی در آخر یک نور امید به آینده‌ای روشن بر این فضای تاریک می درخشد.

شاعر در آخر اگرچه ناراحت می باشد، ارغوان که یک نماد از رویش امید می‌باشد را به پایداری برای یک فردایی برتر و آزاد، فرا می خواند.

آثار هوشنگ ابتهاج از جمله:

اولین نغمه‌ها سال ۲۵

سراب سال ٣٠

سیاه‌مشق سال ۳۲

شبگیر سال ۳۲

زمین سال ۳۴

چند برگ از یلدا سال ۴۴

یادنامه سال ۴۸

تا صبح شب یلدا سال ۶٠

یادگار خون سرو سال ۶۰

حافظ به سعی سایه

تاسیان سال ۸۵.

از این میان سیاه مشق و تاسیان تنها دفتر هایی می باشند که آقای ابتهاج با اظهار نظر در محتوا به منتشر بعدی رسانیده و مجموعه و چکیده تمامی شعر های وی می‌باشد.
بانگ نی هم در سال ۹۵ بدون این که وی بداند انتشار شد.

آقای هوشنگ ابتهاج اکنون در شهر کلن در آلمان سکونت دارد.

خاطره های هوشنگ ابتهاج

ایشان در سال ۹۱ زمانی که ۸۵ سال سن داشته خاطره هایش را در مصاحبه با میلاد عظیمی در کتاب پیر پرنیان اندیش بیان نمود.
در این کتاب آقای ابتهاج با گفته عقیده ها و نظراتش در مورد خیلی از ستاره ها به اسم موسیقی، شعر وسیاست در دوران خود می پردازد.

ایشان در این کتاب بیان می‌نماید، که آزادی خود از زندان را در سال ۶۳ پس از نامه محمد حسین شهریار با ایت الله خامنه ای و اینکه گفته این نکته که «زمانی سایه را زندانی نمودند، فرشته ها بر عرش الهی گریه می نمایند» انجام شده است.
ایشان یک سال پس از آن از زندان بیرون می آید.

دلیل فوت هوشنگ ابتهاج

یلدا ابتهاج دختر وی ساعاتی پیش با منتشر نمودن یک تصویر از پدر خود اخبار مرگ پدر خود را در فضای مجازی اعلام نمود.

هوشنگ ابتهاج یکی از شاعران غزل سرای عصر می باشد، که هواداران بسیاری هم دارد.

یلدا ابتهاج با منتشر نمودن تصویری از سایه اینطور بیان نمود:

بگردید، بگردید، در این خانه بگردید
در این خانه غریبید، غریبانه بگردید